Кезекті ретте өрттер орын алғандығы туралы да белгілі болған уақытта немесе, мысалы, көп қабатты үйде газ жарылған кезде де миы бар, санасы бар адамдардың көпшілігінде сақтандыру компанияларымен біріге, бірлесе жұмыс істеуге өту керек деген ой туындайды. Бұнымен қоса алдыменен сақтандыруға шағын шығындалуға тура келетіні соншалықты маңызды емес — бастысы қандай бір жағдайда да тұрғын үй зақымдалса, азды-көпті зардап өтемақысын ала аласыз.
Қазіргі таңда, жалпы, мүліктен басқа да жанға жақын нәрселердің барлығын да сақтандыруға болады. «Цесна Гарант» сақтандыру компаниясының өкілі Лариса Жарлығасымованың айтуынша, тұрғын үй тәрізді оның «ішіндегілер» де — яғни, ғимараттың әрленуі және де әр түрлі жиһаз, техника сақтандырудың объектісі болып табылады. Расында, адамдар өздерінің тұрғын үйлерін сақтандыруға асықпайды — компаниялардың «сақтандыруының» көп пайызы көліктерге қатысты.
Өрттер мен найзағайлар
Өрт — кез келген қалада кеңінен орын алған тиянақты сақтандырылатын жағдай. Сондықтан кез келген сақтандыру келісімшартында ол әрдайым да «бірінші» нөмірде тұрады. Егер де тұрғын үйдің тұрғындары өздерінің меншіктерін сақтандырамын деп шешсе, онда бірінші кезекте осындайда қапыда қалмау таңданарлық емес. Бұдан басқа сақтандырушылардың айтуынша, қасақана от қоюдан өзгесі, яғни, кез келген себептегі (оған қоса қысқа тұтануларда) өрттен туындаған зардаптарды да өтеу үшін компания төлемақы төлейді. Және өртпен тең сақтандыру жағдайына жайдың соққысы жатады.
Өртке қарсы қауіпсіздік нормаларының сақталмауының кесірінен өрт орын алған кезде сақтандыру компаниясы ешкімге де ақша төлемейді.
Сонымен қатар өртпен тең сақтандыру жағдайларына найзағайдың соққылары да кіреді. Әрине, мұндай жағдай өртке ұқсамайды, сирек кездеседі.
Үйде болатұғын мүліктерді өрттен қосымша сақтандыру кезінде тағы бір МС-ні есте мықтап ұстаған абзал: өрт орын алған жағдайда, әрине, оттан емес, сол аталған өрттен ол зардап та шексе, сақтандырушылар сақтандырылған заттардың бүлінгеніне төлемақы да төлейді. Бұл жерде шамадан тыс жылытқыштың қабырғаға жақындау қойылғанынан мысалы, дақ пайда болса — мұндай зардапқа сақтандыру компаниясы төлем жасауға міндетті емес. Өртке қарсы қауіпсіздік нормаларының сақталмауының кесірінен өрт орын алған кезде ол ешкімге де, ешқашан да ақша төлемейді.
Азаматтық немесе әскери өкіметтердің биліктер жасап, араласуыменен ядролық жарылыстардың, кез келген әскери әрекеттердің барысында мүліктердің бүлінуі де сақтандыру жағдайлары болып табылмайды. Дегенменен, орасан ынталы болғанда, осындай жағдайлар сақтандыру келісімшартына енгізілуі мүмкін.
Пәтерді сатып алу: бәрі таза ма? >>>
Жарылыстар мен құлаулар
«Хрущёвка»-ның, жалпы, ескі құрылыстың тұрғындарының ең бір басты да қорқыныштарының бірі — тұрмыстық газдың да жарылуы. Қазақстанда осындай сипаттағы ТЖ бойынша төлемдер сақтандыру полисінде қарастырылған. Әрине, егер газдың жарылуы сол қожайынға зиян болмаса — бұл жағдайда компаниядан ол ақша ала алмайды.
— Үйлерде ТЖ кейін, әдетте, ТЖ қызметкерлері үйдің жарылуына себеп болған мәселеге байланысты өздерінің қорытындыларын жасайды, — деп түсіндіреді «Цесна Гарант» сақтандыру компаниясының қызметкері, — адам үйден шыққан да уақытта газды ағытуды ұмытып кететін оқиғалар кездесіп қалады, немесе қандай да бір жөндеу жұмыстарын өз бетінше жүргізеді... Қаншалықты «қасақана» газдың жарылуына байланысты сақтандыруы жоқ тұрғын үй иесіне төлем жасауды компания шешеді.
Сондықтан пәтер қожайынының әрекетінде арам ой ешқандай қарастырылмаса, олармен бірге тұратын сақтанушы менен тұлға газдық құрылғыларды пайдалану уақытында бекітілген қауіпсіздік нормаларын бұзуға міндетті емес.
Бесобалыққа ұқсас үйлер құлауы мүмкін, сақтандырушылардың айтуынша, ертерек сақтану жасау керек.
— Егер де пәтер сақтандырылса, онда компания адамдарға төлемақы жасайды, сосын барып та сапасыз құрылыс жасаған құрылыс салушылармен соттаса алады. Адамдар үшін барлығы оңайырақ болады, — деп атап өтті Лариса Жарлығасымова.
Құрылыс компанияларының кемшіліктерінен басқа үй құлауына итермелеген тұрғын үй қожайынының жасаған жөндеуі, қайта жобалауы сақтандырылмайды. Егер осындай маңызды жұмыстарды ешкімменен ақылдаспай, жөндеуші пәтерді қайта жобалаймын деп шешсе, үйдің құрылысының әлсірегені мен төбенің сөгілуі — тұрғын үй қожайынының тек қана бас қайғысы мен шығыны болады.
Сақтандыру компаниялары сонымен қатар көрші алдындағы жауапкершіліктерін сақтандырады. Келісімшарт бойынша мұндай зардаптар үшін көршілерге тұрғын үй иесі емес, сақтандыру компаниясы төлем жасайды. Осындай жағдайда меншікті мүлік бүлінгенде, сақтанушы соқыр тиын да алмайды, өйткені, ол пәтерді емес, көрші пәтер иелерінің алдында өз жауапкершілігін сақтандырған, сондықтан көршілер алдындағы жауапкершілік және сіздің мүлкіңіз қорғауда болса тіпті де жақсы, тәуір.
Құрылыс компанияларының кемшіліктерінен басқа үй құлауына итермелеген тұрғын үй қожайынының жасаған жөндеуі, қайта жобалауы сақтандырылмайды.
Судың басуы
Тағы бір бас қатыратын өзекті мәселе — су құбырларынан, канализациялық, жылу жүйелерінен судың басуы. Бұлар да көп тараған қорқынышты жағдайлар болып саналады. Евроремонтты судың басуынан сақтау соншалықты қиын емес: ағудан пәтерді сенімді түрде сақтандыр — сосын жайбарақат уайымдамай тұра бер. Бірақ, тәжірибеде сақтандыру шартсыз жағдай тек қана көршілердің зиян шекпеуі болып табылады — су басудан зардап үшін көршілерге сақтандыру компаниясы төлемақы жасайды. Ал, жоғарғы қабаттардағы пәтерлерге шатырдан су ақса, ол сақтандыру жағдайына жатпайды. Егер де панельаралық қоспадан, жабылмай қалған терезеден болмаса оқшау қылтимадан жаңбыр немесе қардың суы еріп ақса, сақтанушы міндетті түрде өтемақысыз қалады.
— Қосымша тәуекелшілдік ретінде мүлікті сақтандыру келісімшартының жағдайларын өрт сөндіру жүйесі автоматты шақырған су басумен жабылады, — деп хабарлайды «Цесна Гарант» компаниясының өкілі.
Сақтандыру мынадай жағдайларда, күтпеген апат зардаптары (су басу және жер сілкінісі сияқты), құмның төмен түсуі, дауылдар және іркілген сулар ағылғанда жүзеге нақтылы асырылады. Сонымен қатар сақтандырушы өзінің мүліктерін қауіпсіздендіру үшін бір немесе бірнеше жағдайларды таңдайды.
Тәжірибеде сақтандыру шартсыз жағдай тек қана көршілердің зиян шекпеуі болып табылады — су басудан зардап үшін көршілерге сақтандыру компаниясы ақы жасайды.
«Қағазды» өзгешеліктер
Сақтандыру шартын жасағанда, сақтандырушы бірінші кезекте сақтандыру сыйақысын төлеуге міндеттеме алады, ал, сақтанушы (Қазақстанда олар тек қана заңды тұлға болады) сақтану жағдайы орын алған жағдайда сақтандыру (шартпен нақтыланған сома шамасында) төлеуге міндеттеледі.
Сақтандыру келісімшартыменен жалпы сақтандыру сыйақысы тағайындалады. Ол да сақтандыру сомасы менен сақтандыру тарифіне байланысты әрбір объекті бойынша және әрбір сақтандыру тәуекелшілдігі бойынша бекітіледі. Сыйақы әр сақтандыру компаниясында түрліше. Сақтандыру сомасы сақтандыру шартында сақтандырушының, сақтанушының келісіміменен нақ белгіленеді, бірақ, ол шарт жасалғанда, мүлік құнынан ешқашан да орасан жоғары бола алмайды. Тұрғын үйді өзінің толық бағасына, сонымен қатар шектелінген сомаға сақтандыруға болады — бұл жерде шешімдерді сақтандырушы сенімді түрде айтады. Ұзақ та мерзімге белгіленген сыйақыны бір уақытта және бөліп төлеуге болады.
Жылжымайтын мүлікті және де барлығын сақтандырғанда, оларға мыналар жатады (жиһаз, әрлеу, техника) мүліктің және сақтанушы жасаған жөндеу мен әрлеудің шығындарының орташа бағасы нақтыланып есептеледі. Егер қандай да бір шығындар тиісті чектермен (мысалы, қандай да компанияның жөндеу қызметі үшін) расталмаса, онда мүліктің құны тәуелсіз сараптамашылық нақ бағалаудың негізінде анықталады.
Сонымен қатар келісімшарттарда «сақтандырылған тәуекелшілдіктер» деп те аталатын белгі көрсетіледі — яғни, сақтандырылған мүлікті жоғалтуға немесе бүлдіруге итермелейтін болжанылған, әрине, күтпеген жағдайлар. Сонымен қоса орын алған ТО туралы сақтандыру компаниясына білдіріс жасау және де оқиға болғаннан кейін де тек қана үш күннің ішінде сақтандыру төлемақысын төлеуді талап ету тиянақты көрсетіледі (егер сақтандыру төлемақысын кейін талап етуге оң себептер болмаса). Керісінше жағдайлар болғанда да сақтандыру компаниясы төлемақы жасаудан бас тарта алады. Сондықтан бастысы — шартқа қол қойғанға дейін сақтандыру ережелерін, сақтану жағдайын және барлық мерзімдерді, тіпті тұрғын үйде орын алған ыңғайсыз мәселені тиянақты білу керек, сақтану сіз үшін жақсы қызмет жасай алады!
Kn.kz ақпарат қызметі
Тағы оқитындарыңыз:
Қосалқы қарыз алушы — банктік қарыздың «екінші ұшқышы»